Proszę, róbcie to. To jest bardzo dobry kierunek – tak prof. Jerzy Buzek zachęcał w Brukseli polskich geologów do kontynuowania badań i poszukiwań gazu z łupków w Polsce. 

Konferencja Unconventional hydrocarbons - the Polish experience in the European dimension zgromadziła w Brukseli blisko sto osób – specjalistów w dziedzinie badań węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych, ale też przedstawicieli Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej, Komitetu Sterującego Unii Europejskiej, przemysłu oraz organizacji proekologicznych. Konferencję, która odbyła się 17 września, zorganizował Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.

Gościem honorowym był prof. Jerzy Buzek, były premier rządu polskiego oraz przewodniczący Parlamentu Europejskiego, a obecnie eurodeputowany i przewodniczący Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Parlamentu Europejskiego.

Profesor Buzek w swoim wystąpieniu podkreślił, jak ważna jest dywersyfikacja dostaw surowców energetycznych, zwłaszcza w obliczu planowanej budowy gazociągu Nord Stream 

– Jak możemy reagować? Oczywiście: w pełni korzystać ze wszystkich dostępnych, własnych źródeł – powiedział były szef Parlamentu Europejskiego. Zdecydowanie podkreślił znaczenie badań nad gazem z łupków oraz rozwoju nowych technologii produkcji i dystrybucji energii. Zapewnił, że jest zdeklarowanym zwolennikiem energii ze źródeł odnawialnych, zaznaczył jednak, że nie może ona w pełni zastąpić energii z konwencjonalnych źródeł. Dlatego też – jak dodał – takie paliwa, jak gaz, muszą być naszym zabezpieczeniem nieprzerwanych dostaw energii. Stąd potrzeba dalszych badań nad węglowodorami z łupków. – Proszę róbcie to. Czekamy na wyniki waszej pracy – powiedział prof. Buzek.

Konieczność korzystania z różnych źródeł energii podkreślał też Sławomir Brodziński, główny geolog kraju, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, który szczególny nacisk położył także na badania związane z węglowodorami z formacji łupkowych. 

– Polskie doświadczenia w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż łupkowych są unikalne w skali europejskiej, a po części - również światowej. Kompleksowe podejście do tematu węglowodorów ze źródeł niekonwencjonalnych, obejmujące obszar zarządzania złożami, współpracy z przedsiębiorcami, kwestie środowiskowe i społeczne, z pewnością stanie się przedmiotem dalszych analiz nie tylko w Polsce – mówił, dodając: - Dyskusja o technologii pozyskiwania gazu z łupków powinna bazować na rezultatach badań naukowych, a nie na emocjach.

Rezultaty badań, najważniejsze polskie osiągnięcia i doświadczenia przedstawił prof. Grzegorz Pieńkowski z Państwowego Instytutu Geologicznego. Przypomniał m.in. nadzieje, jakie wywołały szacunki amerykańskiego Urzędu ds. Informacji o Energii. Według nich zasoby wydobywalne gazu z łupków sięgały ponad 5 bln m3. Polscy specjaliści ocenili je na maksymalnie 768 mld m3 - a to mogłoby pozwolić na roczne wydobycie gazu z łupków na poziomie 5 mld m3. – Nawet taka wielkość warta jest uwagi. Pokryłaby bowiem jedną trzecią rocznego zapotrzebowania naszego kraju na gaz – mówił prof. Pieńkowski. Odnosząc się do polskich doświadczeń w poszukiwaniu i rozpoznawaniu niekonwencjonalnych złóż gazu podkreślił, że mogą one służyć Europie jako wielki projekt demonstracyjny. 

Z tą opinią w pełni zgodzili się pozostali prelegenci. Simon Talbot, dyrektor zarządzający w Ground-Gas Solutions Ltd ocenił nawet, że Wielka Brytania, która także prowadzi poszukiwania gazu z łupków, jest w tej dziedzinie 4 do 5 lat za Polską - również w kwestii badań środowiskowych. Dobitnie potwierdzają to badania m.in. dr Moniki Konieczyńskiej i dr Małgorzaty Woźnickiej, które przedstawiły wyniki pierwszego w Europie monitoringu środowiska wokół odwiertów łupkowych, przeprowadzonego w Polsce w latach 2012-2014. Z badań wynika, że poszukiwania i eksploatacja gazu z łupków są bezpieczne dla środowiska. Ewentualne zagrożenia środowiskowe są minimalne, a prowadzenie prac zgodnie z najlepszą praktyką skutecznie je eliminuje.

Tego typu informacje bardzo trudno przebijają się do świadomości obywateli i polityków, którzy w publicznej dyspucie zbyt często ulegają emocjom i doraźnym potrzebom, rzadko korzystając z wyników rzetelnych badań naukowych, co z kolei mocno podkreślał Hans Joachim Kümpel, szef Niemieckiej Federalnej Służby Geologicznej. 

Sprawa zagrożeń środowiskowych powracała podczas dyskusji panelowej, która odbyła się w drugiej części spotkania. Uczestniczyli w niej także pozostali prelegenci: Rafał Miland, dyrektor Departamentu Geologii i Koncesji Geologicznych w Ministerstwie Środowiska oraz Koen Verbruggen, prezes EuroGeoSurvey i Służby Geologicznej Irlandii.

Patronat nad przedsięwzięciem objęły Ministerstwo Środowiska oraz EuroGeoSurvey. Konferencję sfinansował Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Tekst: Andrzej Rudnicki