Gdzie znajdują się złoża?
Złoża łupków występują na całym świecie w sekwencjach osadowych. Duże zagłębia osadowe nagromadzone przez miliony lat są miejscem, gdzie istnieje największe prawdopodobieństwo znalezienia pokładów łupków o wystarczającej grubości. Z pewnoscią nie wszystkie jednak złoża łupków zawierają znaczne ilości gazu naturalnego. Modelowanie geologiczne może zaprowadzić geologów prowadzących prace poszukiwawcze do obiecujących miejsc, a badania kolejnych próbek odwiertów skalnych doprowadzą w konsekwencji do uzyskania informacji odnośnie zawartości gazu w pokładach łupków.
Informacje na temat rozmieszczenia złóż gazu łupkowego są niekompletne. Wyjątkiem jest obszar Stanów Zjednoczonych, gdzie badania nad złożami gzazów niekonwencjonalnych trwają od dziesiątków lat.. Raport z 2013 roku opublikowany w USA przez EIA (Energy Information Administration, Agencja Informacji Energetycznej ) pod tytułem: "Technically Recoverable Shale Oil and Shale Gas Resources: An Assessment of 137 Shale Formations in 41 Countries Outside the United States" przedstawił w skrócie informacje o 95 zaglebiach łupkowych w 41 krajach (Rys. 1), włącznie z opisem warunków geologicznych, charakterystyki złóż i zasobów oraz działalności w poszczególnych zagłębiach.
Rys 1: Mapa głównych basenów z pokładami gazu łupkowego w 41 krajach (EIA, 2013).
Ameryka Północna
Duże złoża gazu w Ameryce Północnej ilustruje Rys. 2. Udowodniono, że duża liczba pokładów skał łupkowych zawiera złoża gazu naturalnego, które już są eksploatowane. Produkcja gazu łupkowego na dużą skalę rozpoczęta została w USA na terenie złoża Barnett w Teksasie, pod koniec lat 90. dwudziestego wieku.
Rys 2: Zasoby gazu ziemnego w Ameryce Północnej (IEA, 2012).Europa
Nie jest jeszcze wiadomo czy duże pokłady łupków w Europie (Rys, 3-5) zaowocuja produkcją gazu łupkowego na dużą skalę. Dokonano już kilku próbnych odwiertów i prowadzone są badania naukowe w celu znalezienia oraz zgromadzenia danych na temat rozmieszczenia pokładów łupków i sposobu w jakim zostały one uformowane.
Wiodącą akcją w tej dziedzinie jest projekt “Złoża gazu łupkowego w Europie (GASH). Jest to pierwsza europejska inicjatywa interdyscyplinarna w dziedzinie gazu łupkowego. Inicjatywa GASH, która koordynowana jest przez GFZ, Niemieckie Centrum Nauk Geologicznych, ma na celu opracowanie bazy danych opartej na GIS (Geographic Information System – System Informacji Geograficznej) o złożach czarnych łupków. Międzynarodowa grupa ekspertów wyłoniona spośród instytucji badawczych, zespołów zajmujących się ekspertyzą geologiczną, uniwersytetów oraz konsultantów prowadzi prace nad 12. projektami badawczymi.
Rys 3: Perspektywiczne baseny gazu łupkowego w Europie Wschodniej (EIA, 2013).
Rys 4: Baseny gazu łupkowego oraz metanu z pokładów węgla w Europie Zachodniej (IEA, 2012).
Rys 5: Oszacowane baseny gazu łupkowego w Polsce (EIA, 2013).SHIP jest wdzięczny za poparcie udzielone przez Instytut Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk (ING PAN) i wersje polskie zamieszczonych tekstów.
